نکات تغذیه ای برای باردار مادران دیابتی
یک کارشناس تغذیه با اعلام اینکه درمان دیابت بارداری به معنای نگه داشتن قند خود در محدوده طبیعی با استفاده از ابزارهای درمانی است، گفت: برنامه غذایی مناسب، فعالیت بدنی کافی و تزریق انسولین از بهترین راه‌های درمان این نوع دیابت است.
دیابت بارداری نوعی از دیابت است که اولین بار در طی بارداری شروع یا تشخیص داده می‌شود، این حالت به شرایطی اطلاق می‌شود که سطح گلوکز ناشتای خون و یا پس از تست تحمل گلوکز یک مرحله‌ای و یا دو مرحله از مقادیر تعیین شده، بیشتر باشد.
این وضعیت معمولاً بعد از اتمام بارداری مرتفع می‌شود، افزود: تشخیص دیابت بارداری بر اساس نتایج تست‌های آزمایشگاهی و با تشخیص پزشک صورت می‌گیرد.
کارشناس تغذیه با بیان اینکه درمان دیابت بارداری به معنای نگه داشتن قند خود در محدوده طبیعی و با استفاده از ابزارهای درمانی است، گفت: برنامه غذایی مناسب، فعالیت بدنی کافی و تزریق انسولین که با تشخیص و تجویز دکتر صورت پذیرد، از بهترین راه‌های درمان این نوع دیابت است.
وی با ذکر این نکته که دیابت بارداری گاه اثرات جبران‌ناپذیری بر روی جنین و مادر خواهد گذاشت، تصریح کرد: رعایت نکات تغذیه‌ای برای کنترل هرچه بهتر قندخون الزامی است.
مهم‌ترین اهداف مراقبت‌های تغذیه‌ای در دیابت بارداری را شامل نگه داشتن قند خون در محدودهٔ نرمال، تأمین مواد مغذی ضروری برای حفظ سلامت مادر و جنین، تأمین کالری و مواد مغذی به مقدار مناسب برای وزن‌گیری مطلوب مادر و جلوگیری از افت قند خون و کتور مادر دانست.
نیازهای تغذیه‌ای از 6 گروه اصلی غذایی تأمین شود
این کارشناس تغذیه در ادامه با اشاره به اینکه نیازهای تغذیه‌ای زنان با دیابت بارداری بایستی از تمامی شش گروه اصلی غذایی تأمین شود، اظهار کرد: نان، غلات، سبزیجات، میوه‌ها، شیر و لبنیات، گوشت، جانشین‌ها و چربی، شش گروه اصلی تأمین کننده غذایی هستند.
وی افزود: روزانه حداقل سه تا چهار واحد از گروه میوه‌ها، دو تا سه واحد از گروه شیر و لبنیات و چهار تا پنج واحد سبزیجات برای این مادران ضروری است.
با آگاهی از ترکیبات مواد غذایی می‌تواند ما را در هرچه بهتر مصرف کردن مواد غذایی راهنمایی کند، گفت: ترکیبات مواد غذایی شامل کربوهیدارت‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها «درشت مغذی» و مواد مهم دیگری مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی «ریزمغذی‌ها» هستند.
به گفته وی کربوهیدرات‌ها منبع اصلی تأمین انرژی برای بدن محسوب می‌شوند که بیشتر از مواد نشاسته‌ای مانند نان، برنج، سیب زمینی، ماکارونی و … قابل دریافت است.
وی در پاسخ به اینکه آیا کربوهیدارت‌ها به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل افزایش قند خون ناشی از مصرف غذا برای این افراد مشکلی به وجود نمی‌آورد، گفت: مصرف انواع کربوهیدارات‌ها به مقدار مجاز نه تنها ممنوع نیست، بلکه ضروری نیز می‌باشد.
توصیه‌های تغذیه‌ای به زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری
این کارشناس تغذیه در ادامه با تأکید بر اینکه محدودیت در دریافت و مصرف پروتئین‌های حاوی چربی‌های اشباع نظیر لبنیات پرچرب و گوشت قرمز باید لحاظ شود، گفت: جدا کردن چربی‌های قابل رؤیت گوشت و پوست مرغ قبل از پخت، به حداقل رساندن مصرف فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس، کالباس و همبرگرد، آب پز نمودن فرآورده‌های گوشتی به جای سرخ کردن آن و گنجاندن حبوبات مانند انواع نخود، لوبیا و عدس در برنامه غذایی روزانه به دلیل داشتن فیبر بهترین راهکارها برای اجرایی کردن این مهم است.
وی با اشاره به اینکه از آنجا که افراد دیابتی به اندازه افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی – عروقی دارند در معرض خطر این بیماری‌ها می‌باشند، تصریح کرد: تغذیه درمانی محافظ قلب و عروق برای این افراد توصیه می‌شود.
این کارشناس تغذیه ادامه داد: 25 تا 35 درصد کل انرژی مصرفی روزانه در زنان باردار دیابتی می‌تواند از چربی‌ها تأمین شود. البته این افراد بایستی دریافت غذاهای غنی از چربی‌های ترانس و اشباع شده نظیر فست‌فودها، روغن‌های نباتی جامد، غذاهای سرخ کرده و لبنیات پرچرب را کاهش داده و بیشتر از منابع غذایی حاوی امگا 3 نظیر ماهی و MUFA نظیر روغن زیتون استفاده کنند.
وی با ذکر اینکه چربی‌های امگا 3 در تکامل عصبی و مغزی جنین نیز بسیار ضروری است، خاطرنشان کرد: منابع غذایی این گروه شامل انواع روغن، کره، سس مایونز، خامه و … می‌باشد.
استفاده از روغن‌های مایع گیاهی در طبخ غذا و روغن مخصوص سرخ کردنی در صورت مصرف غذاهای سرخ شده، الزامی است، بیماران مبتلا به دیابت بارداری باید از مصرف روغن‌های جامد و فرآورده‌های غذایی صنعتی و جامد حاوی این نوع روغن مانند غذاهای آماده و بسته‌بندی شده و فرآورده‌های قنادی خوداری کنند.
وی با تأکید بر عدم مصرف روغن حیوانی و لبنیات پرچرب، خاطرنشان کرد: مصرف چاشنی‌هایی نظیر آبلیمو، سرکه و آبغوره بهترین جایگزین برای انواع سس مایونز است.
وعده‌های غذایی را حذف نکنید
کارشناس تغذیه در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر اینکه زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری وعده‌های غذایی را به شش وعده تقسیم نمایند، اظهار کرد: هیچ یک از وعده‌های غذایی نباید حذف شود، به خصوص در مادران بارداری که انسولین تزریق می‌کنند.
وی افزود: سبزیجات و میوه‌های تازه به مقدار کافی در برنامه غذایی روزانه به منظور دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز، گنجانده شود.
این کارشناس تغذیه با تأکید بر اینکه حتی‌الامکان از مصرف غذاهای کنسرو شده به دلیل میزان نمک و چربی بالا خودداری شود، خاطرنشان کرد: زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری مصرف مغزهای خام و بو نداده که فاقد نمک افزودنی هستند را به برنامه‌های غذایی روزانه بیفزایند.
وی در پایان یادآور شد: برای طعم دادن به غذا و سالاد از گیاهان معطر و ادویه فاقد نمک استفاده شود و روزانه به مقدار کافی شیر، ماست و دوغ کم چرب هم مصرف شود.
